از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم

گزارشی از زندگی یک معلم قرآن در سلطان آباد مرکز شهرستان خوشاب

بازدیدها: 13433

از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم

در آن زمان مردم درآمد زیادی به دست نمی‌آوردند و افرادی نیز دهقان و کارگر خان آبادی بودند، به دليل وضعيت بد و مشكلات متعدد، ادامه تحصيل براي همه فراهم نبود لذا به دهقانی مشغول بود اما به عشق علم و دانش سختي‌های فراوانی كشيد تا توانست با ادامه تحصيل پس از سربازي به شغل معلمی دست يافته و آموزگار قرآن شود.

به گزارش بصیرت خوشاب به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، قرآن کريم به عنوان چراغ پر فروغ دارای کامل‌ترين برنامه و قوانين براي سعادت بشری است. این کتاب آسمانی در آيات نورانيش مکتب تعليم و تربيت اسلامي را به زيبائي ترسيم کرده و خداوند سبحان را به عنوان اولين معلم بشر معرفي کرده که به پيامبرش در آغاز بعثت فرمود: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَق، بخوان به نام پروردگارت كه آفريد» و اینگونه مکتب تعليم و تربيت اسلامي به عنوان مکتبي ممتاز، مستقل و با مباني و اصول ویژه پديدار شد که در اين مکتب علم و دانش، معلم و متعلم(شاگرد و مربي) و مدرسه و مکتب‌خانه از جايگاه بسيار ارزشمند و رفيعي برخوردار شدند.

ادامه راه استاد از مکتب خانه تا دانشگاه
به مناسبت روز معلم و شهادت استاد مرتضی مطهری در ذهنم به دنبال معلمان قرآن می‌گردم تا بتوانم به گفت‌وگو بنشینم و این روز را تبریک بگویم. تعدای از آن‌ها که عمری بی‌منت و صادقانه خدمت کردند، امروز در بین ما نیستند کسانی که در روزگار نبود مدارس معمولی در شهرستان خوشاب و دیگر نقاط این مرز و بوم تلاوت و قرآئت قرآن را صادقانه و به روش سنتی آموزش می‌دادند.

سلطانی فر معلم قرآن سلطان آباد، مرکز شهرستان خوشاب2

با آموزش به روش ابجد، این اساتید قرآنی شاگردانی تربیت کرده‌اند که قرآن را به شیوایی و رسا می‌خوانند در حالی که سواد مدرسه ندارند، تلاوت قرآن را به صورت ماندگار یاد گرفته‌اند و با صدایی دلنشین قرائت می‌کنند. شاگردانی را نیز این اساتید تربیت کرده‌اند که از مکتب‌خانه پای به دانشگاه گذاشته‌اند و خودشان معلم قرآن شدند و راه اساتید را ادامه دادند.وقتی به سراغ این شاگردان می‌روی به نیکی از معلمشان یاد می‌کنند، گرچه دیگر امروز معلمانشان در بین ما نیستند و دار دنیا را وداع گفته‌اند اما راهشان ادامه دارد و توسط شاگردانشان به روشی دیگر ادامه داده شده است.


رمضانعلی سلطانی‌فر، معلم قرآن که این روزها دوران بازنشستگی را طی می‌کند در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی با بیان اینکه ۱۳ سال در ناحیه سبزوار معلم دینی و قرآن بوده است، تصریح کرد: سال ۱۳۳۷ در سلطان آباد مرکز شهرستان خوشاب امروزی به مکتب‌خانه قرآن می‌رفتم.

وی با بیان اینکه در آن سال‌ها اساتیدی همچون ماه بانو، مادر میرزا ابوالفضل معروف به مادر میرزا، کربلایی سعادت بیگم و بانویی متبحر در آموزش قرآن معروف به ملاسلطان به روشی خاص تدریس می‌کردند، ابراز کرد: یکی از ویژگی‌های آموزش آن دوران در این بود که اساتید پیگیر آموزش کودکان و قرآن‌آموزان بودند و آموزش‌ها پیوسته و با آموزش حروف ابجد و الفبای عربی بود نه اینکه به صورت فارسی قرآن آموزش داده شود.

بهادادن به دروس تخصصی بیشتر از یادگیری قرآن 
این معلم بازنشسته قرآنی با اشاره به اینکه تفاوتی که آموزش‌های آن دوره در حدود سال ۱۳۲۰ شمسی با آموزش مدارس امروزی در این است که در مدارس معلمان کمتر پیگیر یادگیری قرآن بودند و دانش‌آموزان بیشتر به دروس تخصصی اهمیت می‌دادند و برای یادگیری قرآن بسیاری از آن‌ها با این تفکر که معلمان نمره قرآن را می‌دهند ارزش زیادی قائل نبودند.
سلطانی‌فر با بیان اینکه نتیجه این عمل خودش را بین دانشجویان، دانشگاهیان و بزرگسالان به خوبی نشان می‌دهد، ابراز کرد: بسیاری از دانش‌آموزانی که بیش از ۴۰۰ ساعت قرآن آموزش دیده بودند حتی یاد نداشتند یک صفحه از قرآن را صحیح بخوانند و اگر می‌توانستند قرائت کنند یاد نداشتند معنی آن را بیان کنند.
وی که در دوران سربازی به اهمیت علم و دانش پی برده و بعد از دوران سربازی در آموزش و پرورش با مدرک ششم ابتدایی استخدام شده است، ابراز کرد: در مدارس آموزش قرآن بیشتر به صورت فارسی است نه پایه‌ای و به حروف عربی.

سلطانی فر معلم قرآن سلطان آباد، مرکز شهرستان خوشاب 12

وی اضافه کرد: سیستم آموزشی در آن دوران دارای اشکال بود و چون دقت لازم در آموزش قرآن نبود، بسیاری از دانش‌آموزان مثل آموزش زبان انگلیسی گرچه آموزش می‌دیدند ولی به صورت ماندگار یاد نمی‌گرفتند و خیلی سریع مطالب فراموش می‌کردند.


۴۰ نفر مردود از قرآن
این معلم بازنشته آموزش‌ و پرورش که از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۰ از اول راهنمایی تا فارغ‌التحصیلی دانشگاه را از طریق مدارس شبانه با سعی و تلاش پیموده است، با ذکر مثالی از دوران خودش بیان کرد: در یکی از سال‌های آموزش قرآن در یکی از مدارس سبزوار در مقطع دبیرستان ۴۰ نفر از درس قرآن نمره نیاوردند، وقتی پیش دانش‌آموزان در تابستان برای آموزش مجدد رفتم بسیاری از آن‌ها حتی یاد نداشتند یک آیه را کامل تلاوت کنند و خواهش می‌کردند استاد نمره ۱۰ بده از این مدرسه برویم، فقط درس قرآن مانده است.

این معلم قرآن با ابراز اینکه حتی در دانشگاه نیز تعداد زیادی از دانشجویان و حتی برخی اساتید به دروس پایه بیشتر از قرآن اهمیت می‌دهند و برای فیزیک و شیمی و دروس تخصصی ارزش و بهای بیشتری قائل هستند، اظهار کرد: نتیجه‌اش این است که یک دانشجو بعد از حدود ۱۴ سال درس خواندن و یا بیشتر نمی‌تواند یک صفحه از قرآن را کامل و صحیح بخواند و تعدادی حتی آیات سوره حمد و توحید را هم در نماز با اشکال می‌خوانند.

از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم

از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم
سلطانی‌فر که بعد از دوران بازنشستگی نیز بیکار نبوده و با تشکیل جلسه قرآن خانگی این راه را ادامه داده است با ابراز اینکه همیشه به دانش‌آموزانم یاد می‌دادم درس را برای نمره نخوانند و در کنار درس هنر و مهارتی یاد بگیرند، بیان کرد: من از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم، بعد از فعالیت‌های مدرسه کار را عار نمی‌دانستم و به کار کشاورزی و فعالیت‌های جنبی مشغول می‌شدم. وی با بیان اینکه زمان ما کشاورزی در روستاها رواج داشت و به علت نبود کشت آبی بیشتر مناطق زیر کشت دیم بودند و شغل اصلی مردم روستا کشاورزی بود، تصریح کرد: مردم درآمد زیادی به دست نمی‌آوردند و افرادی نیز دهقان و کارگر خان آبادی بودند و تحصیل علم و دانش و ادامه راه آن از طریق مهاجرت به شهر میسر بود و به دلیل مشکلات و نبود درآمد کافی امکان ادامه تحصیل برای همه وجود نداشت.

وي با بيان اينكه عشق به علم و دانش در وجودم وجود داشت تا زماني كه به سربازي رفتم، گفت: در سربازی زمانی که می‌دیدم افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم دارای احترام بیشتر و پست و مقام بهتری هستند و همچنین تشویق تعدادی از دوستان انگیزه‌ای شد تا بعدها ادامه تحصیل بدهم.

اين بازنشسته فرهنگي به مشکلات متعدد براي ادامه تحصيل پس از سربازي اشاره و تصریح کرد: ابتدا در آزمون ادواری استخدامی شرکت کردم و وقتی در اداره پست قبول شدم به دلیل تکمیل ظرفیت مرا به آموزش و پرورش منتقل کردند لذا به شغل شريف معلمي همت گماردم و آموزگار قرآن شدم.

سلطانی فر معلم قرآن سلطان آباد، مرکز شهرستان خوشاب 3

این معلم قرآنی با ابراز اینکه بعد از بازنشستگی از طرف دانشگاه حکیم سبزواری برای تدریس دعوت شدم ولی نپذیرفتم، عنوان کرد: یکی از آروزهای من ادامه فعالیت تدریس قرآن هست و دوست دارم این کار را حتی رایگان انجام دهم.

وي با بيان اينكه اگر براي قرآن قدمي برداري، بركت آن را در زندگي خود در مي‌يابي، ابراز كرد: از همين رو بسيار علاقه‌مند هستم در صورت فراهم شردن شرايط بتوانم كلام وحي را به صورت رايگان تدريس كنم.
سلطاني‌فر با ابراز اینکه دانش‌آموزان باید صادقانه تلاش کنند، بیان کرد: همیشه دوست داشتم نمره‌ای که خودم در امتحان پای ورقه با تلاشم به دست می‌آوردم برایم ثبت شود نه اینکه پارتی بازی و مراعات حالم بکنند با اینکه اساتید از همکارانم بودند.

وی اضافه کرد: در یکی از سال‌ها معلمم ورقه امتحانی را به دستم داد و گفت، هرچه دوست داری بنویس برایت ثبت کنم ولی من فقط نمره خودم را نوشتم و بامعدل ۱۴,۱۴ دیپلم گرفتم.

سلطانی فر معلم قرآن سلطان آباد، مرکز شهرستان خوشاب 4

نیم قرن فاصله از قرآن/ تدریس موسیقی در مدارس
سخن پایانی را از سخنان رهبر معظم انقلاب انتخاب می‌کنم که تمام ناگفته‌ها را در یک جمله بیان می‌کند. حضرت آیت‌االله خامنه‌ای چهارم اسفند سال ۱۳۶۸ در سالروز عید مبعث بیان فرمودند: «ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ در ﻧﯿﻢ ﻗﺮن ﭘﯿﺶ از اﻧﻘﻼب ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﻣﺪت ﮐﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ روز ﺑﻪ روز از ﻗﺮآن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ و دور شده است.

تا ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ ﻧﯿﻢ ﻗﺮن مردم ما، ﺣﺘﯽ آﻧ‌ﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻮاد ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ غالبا می‌توانستند قرآن را از رو بخوانند به همین جهت ﻣﮑﺘﺐﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻮد. ﭼﻘﺪر ﮐﺴﺎﻧﯽ از اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ ﻧﺴﻞ ﻗﺒﻞ را ﻣﺎ ﻣﯽﺷﻨﺎﺧﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﻮاد ﺧﻮاﻧﺪن و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ، ﻧﻤﯽ‌ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﺎ آن ﮐﻪ زﺑﺎﻧﺸﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻮد، ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ زﺑﺎن ﺧﻮدﺷﺎن راﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﮑﺘﻮب ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ و ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ، اﻣﺎ ﻣﯽ‌ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﺘﺎب ﺧﺪا را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﻗﺮآن را ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ. آن رژﯾﻢ ﻓﺎﺳﺪ ﺧﺒﯿﺚ، ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔ‌ﺘﺮﯾﻦ ﺿﺮﺑﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ زد و ﺿﺮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وارد ﮐﺮد، ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺮآن را ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺖ، ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﯿﺮون رﻓﺖ. ﻟﺬا در ﻣﺪارس ﻣﺎ، درس ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﯽدادﻧﺪ، اﻣﺎ از آﻣﻮزش ﻗﺮآن ﺧﺒﺮی ﻧﺒﻮد.»

علی اکبر ملکی

1 thought on “از دهقانی به معلمی قرآن رسیدم

  1. خیرآقا…چه کسی ازدهقانی به معلمی رسیده.وقتی دراداره ای سرایدار باشی مدرک کیلویی بهت میدن میشی استاد دانشگاه….میخوای چند نفر نام ببرم…

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *