گنجینهای بزرگ از دست خط بزرگان دینی در سبزوار
بازدیدها: 272
گنجینهای بزرگ از دست خط بزرگان دینی در سبزوار
علمای بزرگ اسلام علاوه بر خدمات شایستهای که انجام میدهند به دلیل عشق و علاقهای که به کتاب و کتابخوانی دارند گنجینهای بزرگ، غنی و ارزشمند از کتاب بر جای میگذارند.
به گزارش بصیرت خوشاب به نقل از خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، علمای بزرگ اسلام علاوه بر خدمات شایستهای که انجام میدهند به دلیل عشق و علاقهای که به کتاب و کتابخوانی دارند گنجینهای بزرگ، غنی و ارزشمند از کتاب بر جای میگذارند.
در این کتابخانههای قدیمی که حاصل یک عمر تلاش و مجاهدت علمی است و در طول چندین دهه از عمر جمعآوری شده است، گاهی دستخط و نوشتههای علمای دیگر و اندیشمندان پیدا میشود و ارزش مضاعفی به این کتابخانههای قدیمی و گرانبها میدهد که برای نسل کنونی و نسل آینده بسیار مفید و ارزشمند است.
چه بسیار طلاب و دانشپژوهانی که از کتابهای وقفی استفادهها برده و با صعود از نردبان علم و ترقی، به کمالات علمی و معنوی رسیدهاند. متأسفانه برخی بر این باورند که واقفان، افرادی متمول و ثروتمند هستند، در صورتی که آمار وقف شهادت میدهد اکثر واقفان از طبقه متوسط بودهاند که به راه و روش خود ایمان راسخ داشتهاند.
با بررسی تاریخ وقف میتوان مشاهده کرد سهم عالمان دینی در وقف اموال خود،
سهمی بسزا و قابل توجه است که متأسفانه محققان و نویسندگان کمتر به آن
پرداختهاند و از عالمان واقف کمتر سخن گفتهاند. عالمان دینی علاوه بر
انجام وظیفه اصلی خود که همانا تبلیغ دین است، خدمات بزرگی نیز وقف
کردهاند؛ چرا که با بحث و بررسی و موشکافیهای علمی زوایای مختلف این
موضوع مهم را کاویدهاند و مبانی و مؤلفههای آن را تبیین کردهاند.
عالمان
از آنجایی که کمال علمی و معنوی خود را در قرآن، روایات ائمه اطهار(ع)
میبینند، در پی آن بودهاند تا وقفهای خود را نیز در این زمینهها انجام
دهند تا دیگران از فیوضات کلام الهی و گفتار اولیاء و نوشتههای عالمان
فرهیخته سود برده و معلومات خود را ارتقا بخشند. از سوی دیگر آنان شاهد فقر
جامعه خود در زمینههای مادی بوده، نیازمندی آن را در امور معنوی نیز
مشاهده میکردند، لذا به وقف برخی از اموال در این زمینه پرداختهاند.
برهمین اساس، کتاب ارزشمندترین و وفادارترین دوست و قرین هر
انسان است. ارزش کتاب آن موقع بیشتر میشود که پیچیدهترین مشکل فکری و
معنوی انسان با مطالعه آن رفع شده، بر علم و کمال انسان افزوده میشود؛ لذا
عالمان و اندیشمندان ارزش کتاب را دانسته، برای آن قدری عظیم و ارزشی والا
قائل بوده و هستند. همان گونه که خود استفادههای بسیار از فیض آن
بردهاند، تلاش میکنند تا دیگران نیز از آن بهره ببرند. بر این اساس است
که خیل عظیمی از عالمان کتابهای خود خصوصاً خطی و منحصر به فرد را وقف
اماکن و افراد کردهاند تا آنان نیز از آنها بهرهمند شوند. که به ذکر
نمونهای از آنها میپردازیم.
عالم
فاضل محقق جلیل آیتالله مهدی، امام جمعه شهر رضا در حدود ۱۲۰۵ متولد و در
۱۲۸۱ق وفات یافت، این مرد فرزانه تمام کتابهای خویش را وقف طلبههای علوم
دینی کرد. و عالم فاضل متقّی آیتالله محمد باقر، پیشنماز مسجد شاه اصفهان
از علمای ازکیا،، کتب بسیاری از فقه و اصول و اخبار و غیر آن برای طلاّب
وقف کرد وی در سال ۱۱۲۳ وفات یافت و در بقعه تکیه آقا رضی اصفهان مدفون شد.
در
مرداد ماه سال ۱۳۸۹ ش، رهبر معظم انقلاب اسلامی، ۱۵۹۵ نسخه کتاب خطی به
کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا کردند. به دنبال آن، رئیس سازمان
کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اعلام کرد: رهبر معظم
انقلاب، حضرت آیتالله خامنهای با وقفِ بیش از یازده هزار نسخه کتاب به
موزه رضوی، بزرگترین واقف کتابهای خطی در تاریخ فعالیت آستان قدس رضوی
هستند.
در یکی از روزهای شهریور ۹۵ در حالیکه به روزهای پایانی تابستان نزدیک میشویم نزدیک ظهر، برای دیدار یکی از علمای بزرگ شهرستان سبزوار وارد کوچهای باریک، نزدیک میدان پست و تلگراف سبزوار میشوم جایی که هنوز بافت قدیمی خودش را از دست نداده و بعضی از منازل آن گرچه مرمت و بازسازی شدهاند، ولی هنوز مسجد جوادالائمه(ع) قدمت تاریخی خودش را با دیوارهای کاهگلی حفظ کرده است، جایی که عالم بزرگی همسایه آن شده است و هر روز ظهر نماز جماعت در آن اقامه میشود.
به
دور و اطرافم نگاهی میکنم، هیچ تابلویی بر سردرب منزل نوشته نشده است و
از رهگذران نشانی منزل آیتالله سید محمد حسن علوی شریعتمدار را میپرسم،
در انتهای کوچه سمت راست منزلی را نشانم میدهند که درب حیاط آن باز است.با
راهنمایی دیگران وارد طبقه همکف میشوم، در سمت چپ این طبقه، سالنی قرار
دارد که آیتالله علوی در جمع طلاب و فضلا در حال تدریس هستند و در سمت
راست آن میزی قرار گرفته که پشت آن یکی از روحانیون نشسته است و مرا دعوت
میکند منتظر بمانم یا از فیض درس بهره ببرم، چیزی تا اذان ظهر نمانده به
همین خاطر منتظر میمانم، آن روحانی توصیه میکند از کتابخانه مسجد
استفاده کنم.
با عبور از راهرویی کوچک به سالنی بزرگ میرسم که در آن بیش از ۶ هزار جلد کتاب با شمارهگذاری خاصی در اطراف اطاق به صورت زیبا در قفسهها چیده شده است و در وسط این سالن در انتهای سمت راست منبر آقا قرار داده شده که در مراسم مختلف برای سخنرانی خطابه و دیدار با بزرگان شهرستان و کشور، گاهی از آن استفاده میشود.کتابخانهای که امروز به این شکل زیبا در آمده در حدود ده سال قبل به گفته اطرافیان آیتالله علوی شریعتمدار قبل انقلاب به صورت زیر زمین بوده که با مرمت و وقف کتابها برای آستان قدس رضوی با مشاوره و راهنمایی ثبت کامل شده است.
گنجینهای بزرگ از کتابهای ارزشمند دینی و علمی
این
کتابخانه شخصی، گنجینهای بزرگ و دارای کتب ارزشمند علمی و دینی است که در
بعضی جاهای دیگر شاید نتوان آنها را پیدا کرد، چرا که حاصل بیش از پنج دهه
تلاش علمی است و بعضا کتبی است که چاپ کشورهای دیگر از جمله لبنان و عراق
است که برای استفاده از آن نیاز
به هیچگونه ثبتنامی نیست و درب آن تا زمانی که آیتالله علوی شریعتمدار و
مسئول دفتر ایشان حضور دارند بر روی مراجعان باز بوده و قابل استفاده است.
این
کتابخانه و کتابهای آن وقف آستان قدس شده و کتابهایی که در آن وجود دارد، بعضا کتب اهدایی
افراد و بزرگان خاصی است که با دستخط خودشان تقدیم این عالم دینی بزرگ
کردهاند که امروزه در اختیار علاقهمندان و عاشقان به کتاب با وقف قرار دارد.
از
جمله این کتابها میتوان به کتاب «سرود سپیده» از اشعار مرحوم حمید
سبزواری اشاره کرد که با دستخط خودشان اولین نسخه از آثار منتشر شده را به
این عالم دینی اهدا کرده و در آن نوشته است «مباهی و مفتخر است که در بین
مجموعه آثار این فقیر به حضور مبارک، حجتالاسلام والمسلمین جناب آقای سید
محمد حسن علوی تقدیم میگردد. امید است که مورد عنایت آن کریم واقع شود و
سراینده را بدعای خیر یاری فرمائید./با تشکر از بزگواری آن گرامی حمید
سبزواری ۶۹,۹.۱۴»
از ویژگیهای دیگر این کتابخانه شخصی که دسترسی عموم به آن در حال حاضر آزاد است، وجود کتابهایی دینی و مذهبی است که برخی از آنها قبل از انقلاب منتشر شدهاند و اینروزها برخی از آنها کمیاب و یا منتشر نشدهاند، کتابهایی که سرگذشت یک شهر و یا یک تاریخ را نقل میکند و اوضاع فرهنگی و موضوعات زمان خودش را تحلیل و بررسی میکند. از جمله یکی از این کتابها میتوان به نقد و بررسی احضار روح بزرگان در سبزوار در سالهای قدیم و دروغ بودن آن در یکی از کتابها با نقد و تحلیل دقیق اشاره کرد، کتابی بس ارزشمند که پرده از راز خرافات و دروغ بودن و جعلی بودن برخی از این گروههای به ظاهر درست برمیدارد.
آیتالله سید محمد حسن علوی شریعتمداری درباره این کتابخانه ارزشمند در گفتوگو با ایکنا، گفت: تمام کتابخانه را وقف آستان قدس کردم.وی
افزود: تا زمانی که زنده هستم تولیت این کتابخانه بر عهده خودم هست و بعد
از فوتم مشروط بر اینکه این کتابها به جای دیگری منتقل نشود و در همین
مکان برای عموم مردم قابل دسترسی و قابل استفاده باشد وقف آستان قدس رضوی
شده است.این عالم برجسته سبزوار با ابراز اینکه بخشی از این
کتابها توسط دیگران اهدا شده و در حال حاضر با لیستبرداری و ثبتی که
انجام شده است بیش از ۶ هزار جلد کتاب در این کتابخانه موجود است، عنوان
کرد: خودم علاقه زیادی به کتاب و مطالعه کتاب دارم.
به اندازه فهم خود از کتاب به آن عمل کنیدآیتالله علوی شریعتمداری که در حدود ۵۰ سال است بعد از کسب فیض درس از حضور مراجع دینی بزرگی همانند رهبر کبیر انقلاب حضرت آیتالله خمینی(ره) و حضرت آیتالله گلپایگانی(ره) به سبزوار برگشته است، اظهار کرد: هر کس از خواندن کتاب به اندازه فهمی که دارد به آن عمل کند و کتاب خواندن صرفا برای خواندن و مرور کردن نباشد./شهریور 95
علی اکبر ملکی