گزارشی درباره ساخت و سازهای شهری در حریم قنات ها خطر فرونشست قنات ها در کمین اهالی سلطان آباد
علی اکبر ملکی/ ریزش قنات شهر سلطان آباد برای بار دوم در مدرسه جوادیه سلطان آباد خوشبختانه در ایامی بود که دانش آموزان در تعطیلات تابستانی بودند و خطرات جانی به دنبال نداشت .این ریزش بار دیگر زنگ خطر ریزش قنات های شهری و حوادثی را که در کمین اهالی سلطان آباد است به صدا درآورد، هر چند این بار به خیر گذشت اما معلوم نیست بار دیگر که قناتی ریزش کند هم بدون تلفات انسانی باشد.
رعایت نکردن حریم قنات
به گزارش بصیرت خوشاب به نقل از خراسان رضوی ، قنات سلطان آباد از قدیمی ترین قنات های شهرستان خوشاب است که به مرور زمان با تبدیل شدن سلطان آباد از روستا به شهر و گران شدن زمین ها بدون رعایت حریم قنات ها توسط اهالی شهر یا ادارات دولتی و مدارس روی قنات شهری ساخت و سازها ایجاد شد.
مسیر اصلی قنات سلطان آباد از مرکز شهر عبور می کند و طی ماه های گذشته قنات های شهرستان خوشاب با گرفتن چندین قربانی از مردم به بقیه هشدار می دهند که با کسی شوخی ندارند .این بار حادثه مدرسه جوادیه به خیر گذشت ولی شاید در حادثه بعدی جاده ترانزیتی و بین المللی در وسط شهر سلطان آباد که مسیر سبزوار، نیشابور، قوچان ،جوین و جغتای را به هم وصل می کند همانند چهارراه سجاد شهر در سلطان آباد کمی آن طرف تر از مدرسه جوادیه دهان باز کند و خودروهای عبوری را ببلعد و خانواده ای را داغدار کند.
عباس نامنی در گفت وگو با خراسان رضوی با بیان این که به علت باز گذاشتن شیر آب مدرسه جوادیه برای آبیاری درختان حادثه ریزش قنات مدرسه به وجود آمده است،اظهار کرد: ساخت و سازهای حریم قنات سلطان آباد از بزرگ ترین مشکلات شهرستان خوشاب است که هر از گاهی نقطه ای در شهر دهان باز می کند و فرو می ریزد و مشکلات آن را باید مالکان رفع کنند. وی با اشاره به خسارت سنگین به وجود آمده به دلیل یک سهل انگاری افزود: هم اکنون با خاک برداری تمام اطراف چاه مجدد با استفاده از گلویی از پایین بازسازی می شود ولی خطر کامل را برای دانش آموزان از بین نمی برد.
تلف شدن ماهی های استخر
نامنی با اشاره به مسدود شدن مسیر آب قنات بعد از ریزش و از بین رفتن محصولات کشاورزی در این گرمای تابستان و همچنین تلف شدن ماهی های استخر کنار مسجد جامع شهر به دلیل قطع شدن آب قنات که مشکلات بهداشتی را به وجود آورده است، افزود: متاسفانه وقتی آب قنات قطع شده بود برخی مردم نیز زباله های خودشان را داخل استخر ریخته بودند که به دلیل نبود آب جاری بوی تعفن آن همسایه ها را آزار می داد.
نامنی افزود: بعد از باز شدن مسیر آب قنات باید مقنی داخل چاه برود تا میزان خسارت احتمالی به دلیل جمع شدن آب در مسیر قنات یا مشکلات احتمالی دیگر بررسی شود.
در همین باره یک منبع آگاه در گفت وگو با خراسان رضوی اظهار کرد: مطابق قانون مشکل قنات شهر به مالکان آن مربوط است و باید مالکان با کمک ادارات دیگر مسیر قنات را از داخل شهر جمع آوری و از مسیر ایمن دیگری استفاده کنند.
جان مردم در خطر است
وی با بیان این که هزینه برآورد اولیه این جابه جایی حدود 4 میلیارد تومان است و از توان مالکان و ادارت دولتی شهرستان خارج است، افزود: ساخت و سازهای غیر قانونی در داخل حریم قنات ها و صدور مجوز ساخت و ساز توسط شهرداری از مشکلات اصلی این قنات شهری در مرکز شهرستان است و هر لحظه جان اهالی که خانه هایی را روی قنات ساخته اند یا کارمندان ادارات و دانش آموزان مدارسی را که بدون رعایت حریم قنات اقدام به ساخت و ساز کرده اند، تهدید می کند.
سابقه گزارش و ریزش قنات در وسط سجادشهر
روزنامه خراسان رضوی قبلا در گزارشی با عنوان«حکایت قنات های زیرپوست شهر و استخر آلوده به فاضلاب» به مشکلات زیر پوست شهر سلطان آباد پرداخته و در آن زمان به مسئولان هشدار داده بود که این قنات ها ممکن است مجدد ریزش کنند و متاسفانه این اتفاق در مدرسه جوادیه برای بار دوم رخ داد.
زهرا قادری از شهروندان سلطان آباد در گفت وگو با خراسان رضوی با اظهار نگرانی و اشاره به فرزندان خردسالش که در کوچه در حال بازی هستند،خاطرنشان کرد: چندین بار در سال های گذشته حیاط منزلمان نشست کرده و از طریق شهرداری، فرمانداری و ادارات مختلف پیگیری کردیم و به نتیجه ای نرسیدیم.
وی با اشاره به چاه قنات کنار منزلشان که کودکان روی آن در حال جست و خیز هستند، ادامه داد: چند سال قبل زمین وسط چهارراه(دقیقا زیر پای کودکان) به یک باره دهان باز کرد و چرخ عقب خودرو داخل چاه رفت که به کمک بقیه همسایه‌ها از سقوط نجات یافت و روز بعد از طرف شهرداری مقداری خاک داخل گودال قنات ریختند که مجدد ریزش کرد و با پیگیری مردم مقاوم تر از قبل شد.
در گزارش قبلی همچنین به معضل آلودگی آب استخر وسط شهر که از طریق این قنات تامین می شود اشاره شده بود.
مسئولان شعار می دهند، از عمل خبری نیست
محمدتقی عزتی در گفت وگو با خراسان رضوی با اشاره به جلسات و پیگیری های مکرر و حضور نمایندگان قنات ها در طول سال ها در جلسات مختلف از گذشته تا به امروز اظهار کرد: بسیاری از مسئولان فقط حرف می زنند و از عمل خبری نیست و جلسات مختلف خروجی خاصی نداشته است.
نماینده سابق مالکان قنات سلطان آباد اظهار کرد:آب قناتی که هم اکنون در داخل استخر شهر در کنار مسجد جامع است به دلیل رها سازی آب فاضلاب ها و توالت خانگی آلوده است و منشأ آلودگی و بسیاری از بیماری هاست.
حادثه هر لحظه در کمین است مدیر جهاد کشاورزی خوشاب نیز در گفت وگو با خراسان رضوی با بیان این که خانه سازی مردم در حریم قنات شهر سلطان آباد از خطراتی است که مردم را تهدید می کند،اظهار کرد: حادثه هر لحظه در کمین مردم ساکن در این مناطق و خانه هایی است که روی چاه ها خانه ساخته اند و با رها سازی فاضلاب های خانگی در قنات هر لحظه ممکن است با نشست چاه ها در داخل آن ها فرو بروند.
ابراهیم رودسرابی با تاکید بر این که برای مقاوم سازی مسیرهای ورودی این قنات به داخل شهر اعتبار نیز تعیین کردیم اما مالکان قنات ها نمایندگان شان را معرفی نکردند،گفت:در طول پنج سال گذشته با فرماندار و مسئولان مختلف شهری جلسات زیادی برگزار شده اما تاکنون به نتیجه نرسیده است.
دستور دادستان اجرا نشد
رودسرابی در پاسخ به این که برای حل مشکل استخر آب سلطان آباد کدام مسئول و سازمان باید حرف آخر را بزند با بیان این که باید مسئولان همه پای کار بیایند، افزود: تاکنون در این خصوص دستور دادستان سابق نیز برای انتقال استخر به خارج شهر داده شده اما اجرا نشده است و جلسات مختلفی نیز برگزار شد که در نهایت پیشنهاد می کنیم با ورود شورا و شهرداری به این موضوع و با ایجاد تعامل با کشاورزان و خرید یا معاوضه و واگذاری زمین این مشکل اساسی حل شود.
مجدد برای یافتن پاسخ سوالات سراغ مسئولان شهرستان می رویم.
خطر فرونشست جاده ترانزیتی
رحمت ا… نظافت، معاون جهاد کشاورزی شهرستان خوشاب در گفت وگو با خراسان رضوی با تایید رعایت نشدن ساخت و سازها در حریم قنات های شهر سلطان آباد اظهار کرد: این بار حادثه مدرسه جوادیه به خیر گذشت ولی به مسئولان شهری هشدار داده ایم ممکن است حادثه بعدی فرو رفتن بخشی از جاده سلطان آباد- سبزوار یا فرو رفتن قسمتی از جاده سلطان آباد در مسیر سجاد شهر و بلعیده شدن خودروهای عبوری باشد.
برای حل مشکل پول نیاز است وی با تاکید بر حل معضل قنات شهر سلطان آباد که از مشکلات قدیمی و کهنه شهرستان خوشاب است، افزود: این معضل با هم فکری همه مسئولان شهرستان و همکاری مالکان قنات قابل حل است ولی بودجه زیادی برای جابه جایی قنات نیاز است که نیازمند تصمیم گیری و کمک فرماندار شهرستان خوشاب است.
وی افزود: هر سال دولت برای قنات های شهرستان ها مقداری بودجه اختصاص می دهد که با توجه به تعداد زیاد قنات ها در شهرستان خوشاب عملا امکان هزینه برای یک قنات وجود ندارد و مبلغ کمک شده از طرف دولت زیاد نیست.
تهدید جان دانش آموزان در مدرسه
در همین باره صادقی شکیب رئیس آموزش و پرورش خوشاب در گفت وگو با خراسان رضوی اظهار کرد: حادثه ریزش قنات مدرسه جوادیه سلطان آباد از زمان ساخت این مدرسه برای دومین بار رخ داده و مسئولان شهرستان برای جابه جایی مسیر قنات شهری باید فکری اساسی کنند چرا که ممکن است حادثه تلخی در آینده رخ دهد و قابل جبران نباشد.
وی در پاسخ به ادعای مالکان قنات درباره باز بودن شیر آب مدرسه گفت: این موضوع صحت ندارد و علت حادثه در دست بررسی است.
محمود شم آبادی، فرماندار شهرستان خوشاب نیز در گفت وگو با خراسان رضوی اظهار کرد: علت حادثه مدرسه در دست بررسی است.
قبل از وقوع حادثه و قبل از عزاداری مشکل را حل کنید
آن چه که به خوبی روشن است و نیاز به هیچ تفسیری ندارد همه مردم و مسئولان شهرستان خوشاب اتفاق نظر بر خطر سقوط مجدد و فرونشست زمین های اطراف قنات ها دارند ولی هیچ کسی حرف آخر را برای حل مشکل نمی زند.
جابه جایی قنات شهر سلطان آباد نیازمند بودجه چندین میلیاردی است که نه در توان مالکان خرد و اجاره نشین سلطان آباد است و نه در دست ادارات دولتی شهرستان خوشاب که بعضا با یک نفر روزگار می گذرانند. برای حل معضل قنات شهر سلطان آباد قبل از این که مردم شهر عزادار عزیزانشان شوند یا مسافران جاده دچار حادثه شوند باید قبل از وقوع حادثه پیشگیری کرد نه بعد از عزاداری مردم.
